ΜΕΣΟΚΟΛΠΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Τι είναι η μεσοκολπική επικοινωνία;
Η καρδιά είναι ένα πολύπλοκο όργανο που κάνει μια απλή αλλά τόσο σημαντική λειτουργία: είναι η αντλία αίματος του οργανισμού μας. Στην πραγματικότητα, είναι δύο αντλίες σε μία. Η μία αντλία (η δεξιά) προωθεί το ‘φτωχό’ σε οξυγόνο αίμα (φλεβικό) που μαζεύεται από τις φλέβες όλου του σώματος προς τους πνεύμονες για να οξυγονωθεί. Η άλλη αντλία (η αριστερή) προωθεί το ‘πλούσιο’ (αρτηριακό) σε οξυγόνο αίμα από τους πνεύμονες στις αρτηρίες όλου του σώματος και των οργάνων μας.
Η αριστερή αντλία αποτελείται από 2 ‘χώρους’ (κοιλότητες), τον αριστερό κόλπο και την αριστερή κοιλία ενώ η δεξιά αντλία από το δεξιό κόλπο και τη δεξιά κοιλία. Ο δεξιός κόλπος συγκεντρώνει φλεβικό αίμα που είναι φτωχό σε οξυγόνο ενώ ο αριστερός κόλπος συγκεντώνει αρτηριακό αίμα που είναι πλούσιο σε οξυγόνο. Είναι σημαντικό αυτές οι κοιλότητες να μην επικοινωνούν γιατί τότε θα υπάρξει ανάμειξη μεταξύ φλεβικού και αρτηριακού αίματος.
Έτσι, φυσιολογικά οι κοιλότητες του δεξιού και του αριστερού κόλπου χωρίζονται από μια μεμβράνη, το μεσοκολπικό διάφραγμα, που αποτρέπει την ροή αίματος μεταξύ των δύο κόλπων.
Υπάρχει πιθανότητα περίπου 0.6% σε ενήλικα ασθενή στο μεσοκολπικό διάφραγμα να υπάρχει ένα έλλειμα, μια τρύπα, η οποία να προκαλέι μεσοκολπική επικοινωνία (atrial septal defect) και ανάμειξη αρτηριακού με φλεβικό αίμα. Η κατάσταση αυτή μπορεί να παραμένει αδιάγνωστη και ασυμπτωματική για χρόνια και να βρεθεί τυχαία σε καρδιολογικό έλεγχο ή να προκαλέσει συμπτώματα.
Γιατί συμβαίνει; – Αίτια
Η μεσοκολπική επικοινωνία οφείλεται σε γονιδιακά αίτια. Είναι η πιο συχνή (60%) συγγενής καρδιοπάθεια ενηλίκων. Μπορεί όμως να συνυπάρχει και με ορισμένα σπάνια γενετικά σύνδρομα όπως το σύνδρομο Down, η ανωμαλία Ebstein, το σύνδρομο Holt-Oram, το σύνδρομο Lutenbacher κλπ.
Συμπτώματα ανεπάρκειας μιτροειδούς
Όπως αναφέραμε παραπάνω, η μεσοκολπική επικοινωνία προκαλεί ανάμειξη φλεβικού με αρτηριακό αίμα. Σε περιπτώσεις μικρής επικοινωνίας, δεν προκαλούνται σημαντικές διαταραχές. Σε μεγαλύτερες όμως επικοινωνίες (>9mm) λόγω της διαφοράς πιέσεων υπάρχει ροή σημαντικής ποσότητας αίματος από την αριστερή κυκλοφορία προς τη δεξιά, δηλαδή από τον αριστερό κόλπο στο δεξιό.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερφόρτωση της δεξιάς κοιλίας, πνευμονική υπέρταση και τελικά δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια που εκδηλώνεται με δύσπνοια, εύκολη κόπωση, οίδημα ιδίως στα κάτω άκρα, συγκέντρωση υγρού στην κοιλιά (ασκίτης) καθώς και (σε τελικό στάδιο) νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια. Επίσης, μεσοκολπικές επικοινωνίες μπορεί να προκαλέσουν θρομβώσεις και εμβολικά επεισόδια (πχ εγκεφαλικό) και αποτελούν αιτία εμφάνισης ημικρανίας.
Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι πολλοί ασθενείς δεν εμφανίζουν κανένα από τα παραπάνω συμτώματα παρά τη μεγάλη μεσοκολπική επικοινωνία. Οι ασθενείς αυτοί εξακολουθούν να διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας. Έτσι πλέον να συστήνεται η σύγκλειση της μεσοκολπικής επικοινωνίας ακόμα και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της μεσοκολπικής επικοινωνίας γίνεται με ένα απλό διαθωρακικό υπερηχογράφημα (τρίπλεξ) καρδιάς. Απαιτείται συχνά και διοισοφάγειο υπερηχογράφημα καρδιάς που βοηθάει στην καλύτερη χαρτογράφηση και μέτρηση της μεσοκολπικής επικοινωνίας. Άλλη πιο ειδική εξέταση που βοηθάει στη διάγνωση και μας αναλύει ακριβώς τους όγκους των κοιλοτήτων και της μεσοκολπικής επικοινωνίας είναι η μαγνητική τομογραφία καρδιάς. Τέλος, ασθενείς που έχουν ταχυκαρδίες ή διάταση δεξιού κόλπου καλό είναι να πραγματοποιήσουν ένα holter ρυθμού που βοηθάει στη διερεύνηση αρρυθμιών όπως η κολπική μαρμαρυγή.
Αντιμετώπιση της μεσοκολπικής επικοινωνίας
Ανάλογα με την ανατομία της επικοινωνίας, την καρδιακή λειτουργία καθώς και την κατάσταση του ασθενούς υπάρχει μια σειρά από τεχνικές σύγκλεισης της μεσοκολπικής επικοινωνίας. Αυτές είναι:
- Σύγκλειση διαδερμικά μέσω ειδικής «ομπρέλλας» που κλείνει τη μεσοκολπική επικοινωνία με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο
- Ενδοσκοπική ή Ρομποτική χειρουργική σύγκλειση μέσω μίνι τομής 4-5 εκ στο δεξί πλάγιο θωρακικό τοίχωμα χωρίς τη διάνοιξη του στέρνου. Η τεχνική αυτή πραγματοποιείται σε ασθενείς που υπάρχει αντένδειξη στη σύγκλειση της επικοινωνίας διαδερμικά.
Ο κ. Ρουμπελάκης είναι ένας από τους ελάχιστους καρδιοχειρουργούς με πιστοποίηση στην ενδοσκοπική σύγκλειση μεσοκολπικής επικοινωνίας. Οι τεχνικες αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα την ταχύτερη επιστροφή στην καθημερινότητα, το μικρότερο χειρουργικό τραύμα, τη μικρότερη πιθανότητα αιμορραγίας και λοιμώξεων και το άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα.