Παραδοσιακά, οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται με συμβατικές τομές: τη μέση στερνοτομή στο θώρακα (κατά την οποία απαιτείται και πλήρης διατομή του στέρνου) καθώς και επιμήκεις τομές στα άνω και κάτω άκρα για την αφαίρεση μοσχευμάτων όπου απαιτείται.

Την τελευταία εικοσαετία αναπτύχθηκε σχεδόν παράλληλα η ρομποτική και ενδοσκοπική (ή θωρακοσκοπική) καρδιοχειρουργική. Οι τεχνικές αυτές έφεραν μια επανάσταση γιατί πλέον ένα μεγάλο πλήθος καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσω μικρών οπών στο πλάγιο θωρακικό τοίχωμα, με αποφυγή διατομής του στέρνου ή μακρών τομών στα άκρα. Τόσο κατά τη ρομποτική όσο και κατά την ενδοσκοπική καρδιοχειρουργική, ο χειρουργός χειρίζεται τους ιστούς και πραγματοποιεί τις επεμβάσεις μέσω μιας οθόνης και με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων.

Πιο συγκεκριμένα, οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις καρδιάς κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις δεν πραγματοποιείται στερνοτομή, αλλά οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται μέσω μικρών οπών στο πλάγιο θωρακικό τοίχωμα, αριστερό ή δεξί ανάλογα με το είδος της επέμβασης. Για να πραγματοποιηθεί η επέμβαση χρησιμοποιείται ειδικός προηγμένος εξοπλισμός και ειδικά εργαλεία. Αναπόσπαστο εργαλείο των ενδοσκοπικών καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων είναι η χρήση ειδικής κάμερας που εισέρχεται στο θώρακα και αποτελεί τα «μάτια» του καρδιοχειρουργού για να πραγματοποιηθεί η επέμβαση με ακρίβεια και ασφάλεια. Οι κάμερες αυτές προσφέρουν υψηλής ανάλυσης εικόνα σε μεγέθυνση, που μπορεί να είναι κα τρισδιάστατη.

Η ενδοσκοπική καρδιοχειρουργική απαιτεί εξειδίκευση γιατί απαιτεί καμπύλη εκμάθησης του καρδιοχειρουργού σε μια εντελώς νέα προσπέλαση της καρδιάς μέσω μικρών τομών, σε αντιστοιχία με τη λαπαροσκοπική χειρουργική.

Στην Ελλάδα ο κ Ρουμπελάκης είναι ένας από τους πρώτους αυτόνομους και πλήρως διαπιστευμένους ενδοσκοπικούς καρδιοχειρουργούς πανελλαδικά μετά από ειδική πολύμηνη εκπαίδευση στο πιο φημισμένο κέντρο ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής του Aalst του Βελγίου ενώ εφάρμοσε πρώτος στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών ενδοσκοπικές επεμβάσεις βαλβίδων, αορτοστεφανιαίας παράκαμψης και ενδοσκοπική παρασκευή μοσχευμάτων.

Οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις βαλβίδων

Οι περισσότερες επεμβάσεις βαλβίδων μιτροειδούς, τριγλώχινας αλλά και αορτικής μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν χωρίς στερνοτομή, με μικρές τομές. Στις επεμβάσεις αυτές χρησιμοποιούνται τα μηριαία αγγεία στη δεξιά βουβωνική χώρα για τη σύνδεση του μηχανήματος εξωσωματικής και στη συνέχεια η υπόλοιπη επέμβαση πραγματοποιείται χωρίς διάνοιξη του θώρακα, με χρήση κάμερας και ειδικών εργαλείων μέσω μικρών οπών στο θωρακικό τοίχωμα. Οι επεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν με αυτόν τον τρόπο είναι:

• Ενδοσκοπική επιδιόρθωση ή αντικατάσταση μιτροειδούς
• Ενδοσκοπική επιδιόρθωση ή αντικατάσταση τριγλώχινας
• Αντικατάσταση ή επιδιόρθωση αορτικής βαλβίδας με ελάχιστη τομή

Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται με μεγάλη ασφάλεια και ακρίβεια με αντίστοιχες αξιόπιστες τεχνικές και ποιότητα υλικών με τις επεμβάσεις μέσω συμβατικής στερνοτομής. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελεύταια χρόνια ο κ Ρουμπελάκης πραγματοποιεί περισσότερες ενδοσκοπικές επεμβάσεις βαλβίδων έναντι των συμβατικών επεμβάσεων με στερνοτομή με άριστα αποτελέσματα. Οι επεμβάσεις αυτές διαρκούν 2-3 ώρες και στη συνέχεια μετά από σύντομη παραμονή μιας νύχτας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, οι ασθενείς εξέρχονται μετά από 3-4 ημέρες από το νοσοκομείο

To Ενδοσκοπικό Bypass

Κατά το ενδοσκοπικό bypass, χρησιμοποιούνται μικρές τομές και ειδικά εργαλεία για την παρασκευή της αριστερής έσω μαστικής αρτηρίας με μεγάλη ακρίβεια και ασφάλεια. Στη συνέχεια η αρτηρία αυτή αναστομώνεται μέσω μιας μικρής τομής 6-7εκ στο αριστερό πλάγιο θωρακικό τοίχωμα, λίγο πιο κάτω από την αριστερή θηλή, με την κυριότερη στεφανιαία αρτηρία, τον πρόσθιο κατιόντα κλάδο της αριστερής στεφανιαίας.

Στη συνέχεια, αν χρειάζεται, πραγματοποιούνται αναστομώσης κερκιδικής αρτηρίας ή σαφηνούς φλέβας στις υπόλοιπες στεφανιαίες αρτηρίες που έχουν στενώσεις. Η επέμβαση γίνεται χωρίς στερνοτομή, με πάλλουσα καρδιά και χωρίς χρήση εξωσωματικής κυκλοφορίας όταν απαιτούνται 1-2 μοσχεύματα, ενώ στην περίπτωση περισσότερων μοσχευμάτων χρησιμοποιείται υποβοήθηση από εξωσωματική. Διαρκεί 2-3 ώρες. Στη συνέχεια ο ασθενής παραμένει ένα βράδυ στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και στο νοσοκομείο 3-4 ημέρες. Αποτελεί μια από τις πιο τεχνολογικά εξελιγμένες επέμβασεις αορτοστεφανιαίας παράκαμψης αντίστοιχη με το ρομποτικό bypass.

Το Υβριδικό Ενδοσκοπικό Bypass

Σε ασθενείς που έχουν στενώσεις όχι μόνο στον πρόσθιο κατιόντα κλάδο αλλά και σε δευτερεύοντα στεφανιαία αγγεία (όπως η δεξιά στεφανιαία αρτηρία ή και η περισπωμένη αρτηρία), υπάρχει η επιλογή του Υβριδικού Ενδοσκοπικού Bypass. Το ενδοσκοπικό υβριδικό bypass στην ουσία αντικαθιστά το συμβατικό διπλό ή τριπλό bypass, γίνεται χωρίς στερνοτομή και χωρίς χρήση εξωσωματικής κυκλοφορίας, με πάλλουσα καρδιά. Κατά την επέμβαση αυτή ακολουθείται η διαδικασία ενδοσκοπικής παρασκευής της αριστερής έσω μαστικής αρτηρίας και της αναστόμωσής της στον πρόσθιο κατιόντα κλάδο της αριστερής στεφανιαίας.

Στη συνέχεια ακολουθεί το δεύτερο μέρος της επέμβασης όπου οι στενώσεις και βλάβες στα δευτερεύοντα αγγεία διανοίγονται με τη χρήση τελευταίας γενιάς stent με αγγειοπλαστική. Και τα δύο στάδια της επέμβασης πραγματοποιούνται στο εξελιγμένο Υβριδικό ρομποτικό χειρουργείο «Προμηθέας» στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών μέσα σε 3-4 ώρες και μετά από σύντομη παραμονή στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για 3-4 μέρες.

Η Ενδοσκοπική παρασκευή και αφαίρεση μοσχευμάτων για bypass

Όταν απαιτείται η παρασκευή και λήψη μοσχευμάτων για χρήση σε επεμβάσεις bypass (αορτοστεφανιαίας παράκαμψης) παλαιότερα απαιτούσαν μακριές επιμήκεις τομές στο αντιβράχιο ή στα κάτω άκρα για τη λήψη κερκιδικής αρτηρίας ή φλεβικών μοσχευμάτων αντίστοιχα.

Πλέον με την πρόοδο της τεχνολογίας οι συγκεκριμένες επεμβάσεις γίνονται ενδοσκοπικά, μέσω μιας τομής 1-2 εκατοστών και τη χρήση ειδικών εργαλείων και κάμερας. Με τον τρόπο αυτό το χειρουργικό τραύμα ελαχιστοποιείται, οι επιπλοκές τραύματος όπως η διαπύηση ή η διαρροή υγρού εκμηδενίζονται ενώ ελάχιστος είναι ο μετεγχειρητικός πόνος αφού δεν υπάρχει μεγάλη τομή καθώς και απουσιάζει το οίδημα (πρήξιμο) στα κάτω άκρα.

Έτσι η ανάρρωση και κινητοποίηση του ασθενούς είναι σημαντικά ταχύτερη. Παράλληλα, λόγω της χρήσης ειδικών εργαλείων και κάμερας υψηλής ευκρίνειας, η ποιότητα των μοσχευμάτων είναι η καλύτερη δυνατή.

Η συγκεκριμένη τεχνική απαιτεί ειδική εκπαίδευση και αποτελεί standard of care για τις επεμβάσεις bypass στη Βόρεια Αμερική. Ο κ Ρουμπελάκης είναι ο πρώτος που την εφάρμοσε πανελλαδικά και εξακολουθεί να εφαρμόζει συστηματικά.

Η ενδοσκοπική αφαίρεση μυξώματος / όγκων

Η αφαίρεση ενδοκαρδιακών όγκων όπως είναι τα μυξώματς, καθώς και άλλων περικαρδιακών μαζών και κύστεων παραδοσιακά πραγματοποιούνται με στερνοτομή και διάνοιξη του θώρακα.

Πλέον οι συγκεκριμένες επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν ενδοσκοπικά. Στις επεμβάσεις αυτές χρησιμοποιούνται τα μηριαία αγγεία στη δεξιά βουβωνική χώρα για τη σύνδεση του μηχανήματος εξωσωματικής και στη συνέχεια η υπόλοιπη επέμβαση πραγματοποιείται χωρίς διάνοιξη του θώρακα, με χρήση κάμερας και ειδικών εργαλείων μέσω μικρών οπών στο δεξιό ή αριστερό θωρακικό τοίχωμα.

Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται με μεγάλη ασφάλεια και μεγάλη ογκολογική ακρίβεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελεύταια χρόνια ο κ Ρουμπελάκης πραγματοποιεί περισσότερες ενδοσκοπικές επεμβάσεις αφαίρεσης καρδιακών όγκων έναντι των συμβατικών επεμβάσεων με στερνοτομή με άριστα αποτελέσματα. Οι επεμβάσεις αυτές διαρκούν 2-3 ώρες και στη συνέχεια μετά από σύντομη παραμονή μιας νύχτας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, οι ασθενείς εξέρχονται μετά από 3-4 ημέρες από το νοσοκομείο

Η ενδοσκοπική σύγκλειση μεσοκολπικής επικοινωνίας

Η σύγκλειση μεσοκολπικής επικοινωνίας παραδοσιακά πραγματοποιούνται με στερνοτομή και διάνοιξη του θώρακα.

Πλέον οι συγκεκριμένες επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν ενδοσκοπικά. Στις επεμβάσεις αυτές χρησιμοποιούνται τα μηριαία αγγεία στη δεξιά βουβωνική χώρα για τη σύνδεση του μηχανήματος εξωσωματικής και στη συνέχεια η υπόλοιπη επέμβαση πραγματοποιείται χωρίς διάνοιξη του θώρακα, με χρήση κάμερας και ειδικών εργαλείων μέσω μικρών οπών στο δεξιό θωρακικό τοίχωμα.

Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται με μεγάλη ασφάλεια και ακρίβεια με αντίστοιχες αξιόπιστες τεχνικές και ποιότητα υλικών με τις επεμβάσεις μέσω συμβατικής στερνοτομής. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελεύταια χρόνια ο κ. Ρουμπελάκης πραγματοποιεί περισσότερες ενδοσκοπικές επεμβάσεις σύγκλεισης μεσοκολπικής επικοινωνίας έναντι των συμβατικών επεμβάσεων με στερνοτομή με άριστα αποτελέσματα. Οι επεμβάσεις αυτές διαρκούν 2-3 ώρες και στη συνέχεια μετά από σύντομη παραμονή μιας νύχτας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, οι ασθενείς εξέρχονται μετά από 3-4 ημέρες από το νοσοκομείο

Ποια είναι τα οφέλη της ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής;

Τα οφέλη της ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής είναι τα παρακάτω:

• Ελάχιστα επεμβατική και ελάχιστα τραυματική μέθοδος
• Ελάχιστη απώλεια αίματος
• Σχεδόν μηδενικός κίνδυνος λοίμωξης τραύματος
• Μικρότερος κίνδυνος μετεγχειρητικών αρρυθμιών (πχ κολπική μαρμαρυγή)
• Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
• Ταχύτερη κινητοποίηση
• Βραχύτερη διάρκεια νοσηλείας
• Ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στην καθημερινότητα
• Άριστο κοσμητικό αποτέλεσμα
• Μεγάλη ακρίβεια κινήσεων και χειρισμών
• Μεγάλη ασφάλεια αντίστοιχη των ανοικτών επεμβάσεων
• Άριστα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα